Намерата на овој текст е да го сврти вниманието за потребата за менување на пристапот во поддршката на растот на бизнисите на МСП во Македонија.  
Кај нас е вообичаено  менаџерите да барат начини за растот на нивниот бизнис. Во последните 20 години постојат во Македонија различни видови програми за малите и средните претпријатија: пристап до знаење, информации, пазари, технологии, вештини и финансии.   Потребата за нив се оправдува со тоа дека доколку претпријатијата ги имат и користат ќе обезбедат раст на бизнисот и дека со поддршката ќе решат некој проблем во претпријатието. 
Овој пристап го смета за нормално, однесувањето кај менаџерите дека претходно треба да имаат знаење, ресурси, пазари и пари  за да постигнат успех и/или раст на бизнисот.  Нивната главна активност се сведува на тоа да бараат во околината некој да им даде нешто што сега го „немат“. Затоа своите цели ги прилагодуваат на околината и на условите на тие што нешто им нудат. Тоа е сосема во ред доколку намерите на менаџерите и поддржувачите се исти или усогласени. Меѓутоа скоро секогаш подржувачите повеќе се заинтерсирани за процедурите и документацијата отколку на проценката дали поддршката ќе обезбеди раст на бизнисот. Многу често знаењето и стручноста да се аплицира за поддршката чини повеќе време и пари од висината на доделените средства. За добивање на поддршка за решавање на бизнис проблем тие треба прретходно да решат поголем проблем.
Ние увидовме дека овој систем не функционира ниту вистински го поддржува растот на бинзисот на МСП.  Постојниот систем се заснова на ставот дека бизнисите не растат бидејќи нема околина која ги поддржува да ги решаваат проблемите. Менаџерите широко го прифатија ова и затоа постојано бараат некој да им помага, најчесто тоа треба да бидат разни нивоа на власт ( општините, регионите, Владата, донаторите и слично). Така влегоа во замката нивниот бизнис да зависи од политиката. Апсурдот е во тоа што колку повеќе се држат до овој став се повеќе стануваат зависни од политиката.  
Првата промена на системот на поддршка е да не се поѓа од премисата дека постојните бинзиси во Македонија не растат бидејќи нешто немаат. Отсуството на растот е пред се зашто не што не прават и за тоа доминантни се  внатрешни причини, а не андворешната поддршка.  Имаат постоечкни производи но дали ги промовираат и нудат, имаат пазари но како се позиционирани имаат технологија но како ја користат? Со подршката за подобрување на акциите на менаџерите се намалува потребата  тие нешто да имаат за да го забрзат растот на бизнисот.  Растот е резултат на внесување исправни акции во постоечкиот бизнис и искористување на потенцијалот на постоечките производи и услуги.
Втората промена треба да овозможи поддршката да се однесува на  остварување на бизнис цели, а не на решавање проблеми. Единствено остварувањето на целите, посебно продажбата, овозможува раст на бизнисот, додека пак фокусирањето на решавање на проблеми резултира само со создавање на повеќе проблеми.  Секоја акција на менаџерот мора да биде мерлива во однос на придонесот за зголемување на продажбата и профитабилноста, критериум кој во сегашниот систем на поддршка ретко се користи.
Коучингот за зголемена продажба како поддршка на бизнисите воведува пристап кој се заснова на овие две нови премиси: поддршка на акциите на менаџерот  да ја менува својата околина наместо да се прилагодува на неа; и да поставува и решава проблеми во таквата околина кои водат до остварување на бизнис целите на претпријатието.
Со овој пристап менаџерот стекнува сознанија за неискористениот потенцијал на претпријатието и ги идентификува  акциите кои овозможуваат негово поголемо користење за зголемување на продажбата и/или профитот.
Коучингот за зголемена продажба е конципиран според методологија која обезбеди успех кај сите корисници на коучинг програмата. Дефинирана е обуката за стекнување способности на  коуч и јасен процес со структура на сесиите кои водат  до минимум 10% зголемување на продажбата.
Повеќе за програмата http://www.kreacija.org/coaching.html 
http://emagazin.mk/vesti/vest/34214?title=kouchingot--nadvoreshna-struchna-poddrshka--za-ostvaruvane-na-biznis-celi

​Во последните години се поголем е бројот на менаџери и вработени во микро, мали и средни претпријатија (ММСП) што посетуваат семинари за разни теми поврзни со успехот на нивниот бизнис. Големата понуда на  обуки од домашни и странски тренинг организации  ги мобилизира ММСП да учествуваат на нив, а континурираниот професионален развој да се сфаќа како важен фактор за успешен бизнис.
ЗБК Креација учествува во овој процес и во последните четири години имаме испорачано преку 200 обуки за 2000 учесници на 10 теми за личен, професионален и бизнис развој. Спроведувајќи ја редовната шестмесечна проценка за  придобивките на учесниците од присуството на обуки (испорачано од ЗБК Креација или други тренинг организации) констатиравме дека и покрај големото задоволство од стекнатото знаење и вештини за време на обуките, учесниците не постигнуваат некои позабележителни резултати во нивниот бизнис.  Оние пак кои постигнале некое подобрување или успех не успеале тие придобивки да ги одржуваат континуирано. Оваа не поттикна малку подетелно да ги  истражиме причините за ваквата состојба кај ММСП. Првичните индикации беа дека менаџерите и вработените нецелосно ги применуваат стекнатите  знаења и вештини.
Затоа креиравме нова услуга за менторирање на  сопствениците и менаџерите на ММСП за примена на конретни алатки за водење на бизнисот согласно спецификите на дејноста. Во период од 2 години  услугата беше испорачана на 22 претпријатија (почетници во бизнисот, ММСП кои постојат 2-3 години и ММСП преку три години опстојување на пазарот). Во 2016, програмата за коучинг на пет жени претприемачи беше поддржана од страна на Програмата за зголемување на пазарната вработливост (Increasing Market Employability Programme) на Швајцарската агенција за развој и соработка, имплементирана од Swisscontact и Преда Плус. Оваа искуство ни помогна да го зголемиме процентот на раст на бизнисот на нашите клиенти, но ни помогна да го откриеме заедничкиот именител на неуспехот на сопствениците и менаџерите на МССП да постигнат брзи и забележителни резултати во растот на продуктивноста, продажбата и профитабилноста на бизнисот. Заедничко кај сите клиенти беше дека не ја разбират потребата од континуирано спроведување на основните  и клучни бизнис акции што функционираат како природни закони во секој бизнис.  Заедничкиот именител на (не)успехот е: јасна бизнис намера; интегрирана примена на 5 те клучни акции за ширење на бизнисот и искористување на потенцијалот –задоволни клиенти.
Сите ученици во менторската програма имаа проблем да ја дефинираат јасно нивната бизнис намера, или што сакаат континуирано да се случува во нивниот бизнис . Уште  поизненадувачки беше фактот дека ниту еден менаџер не ги извршуваше или немаше контрола на сите 5 клучни акции за реализирање на бизнис намерата. (најчесто тоа беа акциите под 3 и 4). Последниот факт  од  идентификуваниот заеднички именител за неуспехот беше занемарувањето и негрижата за задоволството на веќе услужените клиенти.
Примената на овие три компоненти на заедничкиот именител за успехот на секој бизнис им донесе брзи и зачудивачки резултати. Порастот на неделната продажба се зголеми во просек околу 30% , а кај микро претријатијата и за  100% .  Неколку учесници во програмата го искористија потенцијалот на задоволните клинети и стекнаа нови купувачи од странство. Но уште позначајно е дека овие постигнати резултати  се одржаа и во наредните недели.  Најчести коментари на менаџерите, кои под водство на коуч ја спроведуваа програмата, беа „ ова било толку едноставно“, „како не сум можел да го видам ова досега“ или „ да бе, кога успевав јас го правев сето ова ама не сум бил свесен дека ова ми носеше успех“.
Овие коментари не охрабрија коучинг програмата да ја промовираме во јавноста. Таа е фокусирана на сите три компоненти на заедничкиот именител за бизнис успехот.  Таа им помага на сопствениците и менаџерите на ММСП да го подигнат нивото на комуникација преку користење на  6 точки, кои овозможуваат бизнис намерата успешно да комуницира со околината и другите луѓе. Потоа  се подржуваат да ги интегрираат 5 клучни акции во нивниот бизнис, како континуиран процес за ширење на бизнисот, за на крај да се стави потенцијалот на задоволните клинети во функција на контируирано ширење на бизнисот на претпријатието. Секој дел од програмата е комбинација на работилница, за согледување на процесот и потребен број на коучинг сесии за примена на програмата во конретното претпријатие.
Програмата „Просперитет преку комуникација“  достапна е на веб страната http://www.kreacija.org/10571077108410801085107210881080.html
Заинтересираните кандидати можат да се пријават на creation@t.mk и risto@t.mk

  Познат факт е дека 5% луѓе прават работите да се случат, 15 % следат што се случува  а останатите немаат поим зошто е така како што е.
Што се случува  денес во Македонија, во светот?  Кои се промените што ги живееме денес? Што треба да знаеме за да се справиме со нив? Модерната цивилизација почива на животинското во човекот . Во животинскиот свет владее правилото дека пониските врсти го подржуваат животот на повисоките видови созданија. На пример, животот  на човекот е подржан од растенијата и животните. Тие му обезбедуваат храна и енергија за да се движи и да поседува сила. Човекот нив ги јаде но истовремено и ги негува и одгледува бидејќи знае дека тие му се поддржувачи на опстанокот.
Дали истиот принцип важи и кај луѓето. Постојат слуги и газди, робови и господари, поданици и кралеви, работници и директори, народ и политичари.   Првите ги поддржуваат вторите., а вторите  ги негуваат и одгледуваат (со морков и стап) за тој однос да  трае што подолго.  Тој однос постои само со целосната согласност на двете страни. Дали и ти си направил ваква согласност со некој што се грижи за твојата егзистенција? Знаеш ли со кого и сакаш ли да го раскинеш?   
Двете крајности во одржување на тој однос надреден и подреден (владетел и владеан) се однесуваат на тоа кој ќе биде начинот на обезбедување на средства за живот (храна, живеалиште облека, образование, здравје, безбедност) на подредените (слуги, робови, поданици, работници, народ, граѓани). Првата крајност е сите создаваат за сите и трошат од сите а втората крајност е секој си создава и троши за себе.
Првиот начин го создал робовладетелството, социјализмот, комунизмот  додека пак вториот  бил основата на првобитната заедница, феудализмот и либералниот капитализам.
Каква околина имаш ти денес во Македонија? После комунизмот отпочна процесот на префрлање на обврските од државата (сите) кон тебе (поединецот-граѓанинот). Начинот на кој порано се создаваше од сите за  сите престана да постои а почнаа промени кои се нарекуваа реформи. Основата на таа реформа беше да ти ја префрлат обврската ти самиот да си  обезбедуваш  средства за живот (да си најдеш работа, да заработиш за храна, живеалиште, да си плаќаш за образование, здравство и сопствената безбедност). Тоа што не си подготвен и способен за тоа  не  го менува ниту пак го забавува започнатиот процес.
Така креираната и наметната околина предизвика многу поединци да потклекнат и да не успеат да се прилагодат на промените.  Тие и понатаму продолжија да го бараат тоа што го нема, некој друг да им обезбеди егзистенција (основата на секоја робовска филозофија). И сеуште се лажат дека таа околина ќе се врати.. За такво нешто им служат тврдењата дека можеш да се вработиш само ако си член на партија, и тоа  не било која туку член на владејачката партија.  
Во претходните текстови објаснив зошто, доколку вниманието ти е насочено во вистинска насока,  тебе не ти е потребно многу време за да се оспособиш сам да си обезбедуваш средства за живот.  Овде ќе се осврнам повеќе на тоа како не ти беше овозможено да го постигнеш тоа.  Кога почнаа твоите проблеми од новата околина, твоето и вниманието на другите како тебе им беше свртено кон тоа  колку се добри и чесни надредените (политичарите).  Тие се посочуваа како виновници доколку тебе не ти беше добро во животот.  Односно постојано твојот ум беше потхрануван со мисли дека некој друг треба да ти ја обезбеди основната егзистенција. Тој начинот на размислување те задржува на нивото на подреден  и манипулиран. Од тоа ниво ти не се осмелуваш да помислиш дека имаш потенцијал сам да се избориш за она што ти треба во животот. 
Зошто овој начин на размислување е погрешен за тебе. Затоа што  мислите со кои се согласуваш  се одговорни за твојот живот. Мислите се причина за се што ти се јавува како состојба во животот.  Па така, ако мислиш дека некој друг треба да се грижи за тебе  тогаш твоите акции се кон барање на таква личност или група на личности (партии). Таквите акции ќе имаат за последица тропање од врата на врата, слушање многу оправдувања или ветувања и чекање нештата да се случат. Додека чекаш ти не создаваш, а ако не создаваш нема да имаш што да разменуваш со другите. 
Спротивен начин на размислување е да се свртиш кон себе, да ги откриеш твоите способности, да си ја повратиш довербата во себе и да почнеш да создаваш вредности што ќе ги разменуваш со другите луѓе.
Значи во истата околина ти можеш да избереш помеѓу неколку начини на размислување. Секој од нив има различни последици по тебе.  
Те повикуваме да се приклучиш на заедницата на КРЕАЦИЈА, организација посветена на градење на заедница на луѓе  кои сакаат да го прекинат односот надредени и подредени и да овозможи потенцијалот на личноста и неговите достигнувања да му го одредуваат квалитетот на животот. creation@t-home.mк

 

 

           Човекот одамна открил дека има ум и дека може да мисли,.Сфатил дека неговиот ум е неговото најсилно оружје. Но која е таа идеална состојба на неговиот ум во која тоа оружје  е намоќно во решавањето на проблемите на постоењето?
            Не постои ништо пофлексибилно од човековата способност да мисли и верува. Неговиот капацитет (способност да искуси нешто) за промени е речиси неограничен. Значи природата на човекот и состојбата на умот насекаде во светот, па и во Македонија, може потполно да се промени и тоа за временски период од само неколку години. (за ова има многу примери во човековата историја:-ширењето на христијанството;-исламот;-крстоносните вони;-револуционерните движења;-идејата за комунизмот и сл).Штом луѓето се менувале во толкав голем број тогаш менувањето на еден човек би било речиси едноставно. И тоа е точно. Секој , па и ти, има искуство дека се менувал во текот на неговиот живот.
            Што треба човек да знае за да може за само неколку недели да постигне значајни подбрувања:
            1. Човекот е навикнат на промени. Бистрината и способноста на твојот ум се намалуваат кога ти чувствуваш дека мора да протестираш против промената. А треба ли да протестираш што твојата околина се менува секој ден?
            2. Човекот е успешен. ( Потоа рече Бог „ да создадеме човек според нашиот образ и подобие... кој ќе биде господар.... над целата земја и над се што се движи по земјата“,Прва книга Мојсеева,1.26) Ова е очигледно бидејќи човекот опстојува до денес. И тој е успешен бидејќи има власт и може да менува. Твоја цел е освојување на околината. Кога не си успешен во освојување и контрола на твојата околина направи промена во формата и методите и врати го повторно твоето владеење.
            3. Човекот не се прилагодува на околината. Тој ја прилагодува околината на себеси. Во тоа лежи твојот успех. Кога ти нема да успееш да ја прилагодиш околината, кога ти заостануваш во контролата на твојата околина ти се менуваш себеси или твоите идеи се додека повторно не можеш да ја менуваш околината.
            Но зошто обие три големи квалитети на човекот, засновани на моќта на неговиот ум, не функционираат кај најголем број на поединци. Функционираат ли кај тебе?
            Поради грижите за сопствениот ум и состојбата на постоење, како и поради неговиот напор да ги контролира другите, човекот присвоил робовска филозофија. Секоја личност која измислува или користи ваква филозофија всушност се стреми да се ослободи од тоа наметнато ропство и со некој свој изум силата на другите да ја анулира. Ова на крај води до стапица  за самиот корисник.
            Очигледен закон, а не мислење, е дека оној кој ги поробува и ограбува сопствените пријатели на крајот и самиот станува поробен и ограбен.
            Подучувањата дека човекот треба да се прилагодува на неговата околина, а не  да ја прилагоди неа на себе, е токму таква робовска филозофија и не е корисна- само затоа што е спротивна на вистината.
            Обидите за поробување произлегуваат од стравот, кој е предизвикан од загубата на самодоверба  во сопствената способност да се успее. Така е созададен овој наш свет во кој самодовербата се бара преку ограбување на другите. Тоа е почетокот на пропаѓање на општествата.
            Секој може да се ослободи од робовската филозофија која настанала во моментот кога ти си престанал да ги решаваш проблемите на твоето постоење  и си посакал некој друг да се грижи за нив.
            Затоа врати се и ти кон врвните, од Бога дадени, човечки квалитети (навикни се на промени, владеј со промените, менувај се за да ја промениш твојата околина).
            Променливи решенија за разбирање на горенаведното побарајте преку  creation@t-home.mk 

Пред некој ден пресметував колку време сум потрошил да научам како се подесуваат каналите на ТВ, како се користи далечинскиот управувач, како работи радиото во новата кола, подесувањето на новиот тип на мобилен. Да не набројувам за времето поминато да научам како работат програмите на компјутерот, електронската пошта, интернет и сл. Навистина доста време поминато во учење на новите направи кои ни донесоа технолошки напредок и полесен живот.
Првите 20-тина години од животот на секој човек поминуваат во учење и стекнување на образование.
Долго време си поминал во учење и најчесто не си се лутел што тоа го правиш. Значи нешто те тера да учиш и знаеш дека тоа ти треба. Податоците што ги добиваш со учењето ги сметаш за потребни за да имаш подобри одлуки и акции поврзани со твојата работа и живот. Значи за да можеш да дојдеш до нови податоци и информации првиот услов е да сакаш да учиш. Тогаш си подготвен да откриваш нови податоци и знаење што ќе ти ги отворат видиците за подобри решенија поврзани со твојот живот. Но сето ова има смисла за тебе и те прави витален само доколку доаѓаш до знаење кое можеш да го примениш во секојдневниот живот и со неговата примена подобро се снаоѓаш и опстануваш во животот.
Зошто чувствуваш дека учењето и знаењето се решение за твојот опстанок и квалитетен живот? Што се случува кога учиш и доаѓаш до нови податоци? Би можел лесно ти и секој друг да даде одговор на овие прашања доколку постои, како што има кај технолошките направи што ги купуваш (ТВ, компјутер, автомобил, мобилен и др.), упатство за начинот на функционирање на човекот. Но ти кога се раѓаш не добиваш и упатство како ти функционираш. Животните добиваат во наследство нешто (способност за летање, канџи, остри заби, големо тело и сл.) со чие користење опстануваат во средината каде живеат. Но човекот нема ништо од тоа. Но затоа има нешто што ниедно друго животно го нема: свесност и ум. И се што целиот живот го правиш е да ја откриеш моќта содржана во тие две нешта. Моќ што те прави различен и посилен во однос на се животинско.
Основата на учењето е да го направиш умот посвесен и поподготвен да ги решава твоите проблеми. Податоците што му ги даваш го прават посилен и послаб во однос на околината. Вистинското и применливо знаење му помага да ги решава твоите секојдневни потреби. Значи основата на твоето учење е да го оспособиш умот за носење на вистински одлуки. Умот е тој што учи и тој што треба да го користи добиеното знаење.
И види апсурд. Тој што е најодговорен за решавање на животните проблеми добива најмалку од твоето внимание. Ти треба да се свртиш кон изворот на твојата креативност, твојот ум, и да научиш како тој функционира. Тоа е основата на секое, па и твоето, знаење. Не смееш да бидеш како многумина кои трчаат по знаење а не знаат како функционира носителот на знаењето и како тој носител, умот, го користи за да решава проблеми. Научи како функционира умот и секое знаење ти е на дланка.
Како да оцениш дека е вистинско време да почнеш да учиш за умот? Постави си едноставно прашање: Дали се прилагодувам на околината или сум способен да ја прилагодам околината на моите цели? Не се прилагодувај на средината туку искористи ја моќта што ти е дадена како човек да ја менуваш, да имаш власт над сé па и над средината во која живееш.
Постојат начини, техники, алатки да го научиш тоа.
creation@t-home.mk

Во минатиот текст споменав дека не се чувствуваш среќен и задоволен кога не си способен да ги поднесеш состојбите што постојат. Тоа е најсоодветната дефиниција за несреќа: неспособност да се соочи тоа што постои.
Постојат четири основни лични работи за кои ти треба да се грижиш, да поставуваш цели и да постигнуваш личен развој? Како го остваруваш тоа истовремено стануваш се повеќе и повеќе среќен. Тоа се: здравјето, времето, парите и пријателите. Си размислувал ли како, додека си сега сосема здрав, да ја примениш формулата времето е пари? Дали некој ти објаснил како времето се трансформира во пари. И на сето ова како користејќи ја формулата за среќа да стекнуваш се повеќе и повеќе пријатели.
Колку и да ти изгледа невозможно да го научиш ова не се откажувај. Вистинското и корисното знаење не се стекнува лесно. Но неговата примена ти овозможува да ги решиш проблемите. Корисноста на знаењето се мери според тоа колку ти овозможува да ги соочиш со животни проблеми и колку ти обезбедува квалитетно живеење.
Постојат правила за среќно живеење. Едно од нив е да бидеш способен да искусиш се. За да стекнеш знаење од тоа потребно е да можеш нештата да ги видиш, измериш и почувствуваш.
Искуси го знаењето да управуваш со своето здравје, време, пари и пријатели.
creation@t-home.mk